Θέμα: «Η σχετικότητα της αξίας της ανθρώπινης ζωής»
Όταν ο Αϊνστάιν διατύπωνε τη θεωρία της σχετικότητας του χρόνου και μιλούσε για τη διαστολή του χρόνου, για το παράδοξο των διδύμων, για τη συστολή του μήκους, για την σχετικότητα της ταυτοχρονικότητας, και άλλα πολλά εξίσου δυσνόητα, δεν είχε, φαντάζομαι, φανταστεί, πόσο σχετική θα ήταν η θεωρία του με τη σχετικότητα της αξίας της ανθρώπινης ζωής. Προφανώς γιατί κανένας νοήμων άνθρωπος, πόσο μάλλον κάποιος ο οποίος πίστευε πως η φαντασία είναι πιο σημαντική από τη γνώση δεν θα μπορούσε να διανοηθεί πως πέρα από τον χρόνο σχετική είναι και η αξία που αποδίδεται στην ανθρώπινη ζωή, ειδικά από όλους εκείνους που έχουν πιστέψει πως η δύναμη και η εξουσία τους, από όπου και αν αυτή πηγάζει, τους έχει μετατρέψει σε θεούς.
Όσο πιο γρήγορα κινείται κάποιος (καλύτερα όσο πιο γρήγορα επιταχύνεται αν θέλουμε να είμαστε πιο σωστοί) τόσο πιο αργά κυλά ο χρόνος είναι η απλούστερη διατύπωση της έννοιας της σχετικότητας του χρόνου. Και το ερώτημα για τη θεωρία που επιχειρούμε να διατυπώσουμε σήμερα είναι πόσο, πότε και πώς μειώνεται η αξία της ανθρώπινης ζωής. Σχετίζεται με την επιτάχυνση, με την απόσταση, με την οπτική γωνία, με την στιγμή, με τη συγκυρία; Μήπως με όλα τα πιο πάνω;
Μια από τις πιο απλές διατυπώσεις στην απάντηση της ερώτησης πόσο μειώνεται η αξία της ανθρώπινης ζωής είναι πως καμιά φορά ναι, η αξία της μηδενίζεται και κάποιες άλλες φορές αγγίζει δυσθεώρητα ύψη. Υπάρχει μια αυξομείωση τεράστια η οποία προσδιορίζεται από το ποιος είναι ο άλλος σε ένα πρώτο επίπεδο και ποια η σχέση του μαζί μας σε ένα δεύτερο επίπεδο.
Μηδενικής αξίας η ζωή του άστεγου, του ναρκομανή, του αλκοολικού, του ηλικιωμένου, του μετανάστη, του ανάπηρου, εκείνου που υποφέρει από χρόνια ασθένεια και γενικά όποιου επιβαρύνει με τεράστιο κόστος τον προϋπολογισμό του κράτους. Μηδενική για τον τεχνοκράτη, για τον ερευνητή/στατιστικολόγο κ.λ.π. Η αξία της ζωής της/του αυξάνεται όσο μειώνεται η απόσταση που μας χωρίζει από το εν λόγω άτομο. Αν ο άστεγος είναι ο άστεγος της γειτονιάς μας, ο ναρκομανής ο πρώτος μας ξάδελφος, ο αλκοολικός η μεγάλη μας αδελφή, ο ηλικιωμένος ο παππούς μας, ο ανάπηρος ο σύζυγός μας, εκείνος που υποφέρει από χρόνια ασθένεια η αγαπημένη μας, τότε όλα αλλάζουν. Αντιστρόφως ανάλογη της απόστασης λοιπόν η αξία που προσδίδουμε. Μεγάλη φυσική/συναισθηματική απόσταση- μικρή αξία.
Πότε μειώνεται ακόμη περισσότερο η αξία της ανθρώπινης ζωής; Όταν ο δικός του θάνατος είναι η δική μου ζωή. Όταν μπλέκεται με άλλα λόγια η αξία της δικής του ζωής με την αξία της δικής μου. Οι σχέσεις αλληλεξάρτησης που σχετίζονται με το χρήμα, την ανέλιξη, την εξουσία, ακόμη και απλά την επιβίωση, μπορούν είτε να ανεβάσουν είτε να καταβαραθρώσουν, στο χρηματιστήριο της ζωής, την αξία της. Για τον έμπορο ναρκωτικών έχει τεράστια αξία ο ναρκομανής, για τον έμπορο οργάνων ο άστεγος, για το εμπλεκόμενο σε δίκτυο λαθρομεταναστών ο μετανάστης… και πάει λέγοντας. Εννοείται πως σε τέτοιες αλληλεξαρτήσεις, η αξία αυξομειώνεται ταχύτατα και οι σχέσεις διασαλεύονται σαν αστραπή, καθώς είναι σχέσεις παρασιτικές, άρα ευμετάβλητες.
Το πώς δεν θα το απαντήσω με λόγια αλλά με παραδείγματα. Παραδείγματα που μας αγγίζουν όλους γιατί σχετίζονται με την καθημερινότητά μας. Μειώνεται η αξία της ανθρώπινης ζωής και δει ενίοτε και της δικής μας, κάθε φορά που πίνουμε και οδηγούμε. Κάθε φορά που οδηγούμε και τρέχουμε. Κάθε φορά που αφήνουμε την αυτολύπηση να καταλήξει σε κατάθλιψη. Κάθε φορά που κάνουμε χρήση ουσιών. Κάθε φορά που δεν ορθώνουμε το ανάστημα για να φωνάξουμε φτάνει σε εκείνον που μας κακοποιεί. Κάθε φορά που αφήνουμε τον χρόνο να μας προσπερνά χωρίς να παίρνουμε αποφάσεις. Κάθε φορά που βλέπουμε και εθελοτυφλούμε. Κάθε φορά που ακούμε και κλείνουμε τα αυτιά. Κάθε φορά που σωπαίνουμε και δεν λέμε όχι. Είτε μας αφορά εμάς είτε τους δίπλα μας. Τους κοντινούς μας και αγαπημένους αλλά και τους μακρινούς και «αδιάφορους». Έχουμε ήδη επισημάνει την ρευστότητα των σχέσεων αλλά και την αυξομείωση της αξίας η οποία αναπόφευκτα ακολουθεί.
Έτσι, κάθε γυναίκα ή άντρας που δολοφονείται , κάθε οδηγός που αφήνει την τελευταία του πνοή στην άσφαλτο, κάθε αυτόχειρας, κάθε θύμα, κάθε θύτης, ας ανασκοπήσει την αξία που προσδίδει στην ανθρώπινη ζωή. Και τη δική του και των άλλων, λαμβάνοντας υπόψη τη θεωρία της σχετικότητας που έχω αναπτύξει. Το θαύμα της ανθρώπινης ζωής είναι ένα από τα θαύματα που αν χαθεί δεν μπορεί με τίποτα να ξαναζωντανέψει. Είναι από εκείνα που φεύγουν και εξαφανίζονται χωρίς επιστροφή.
Αν κοπεί το νήμα της ζωής, κανένας κόμπος μετάνοιας, ανάγκης, αγάπης δεν μπορεί να το δέσει ξανά.
Υπογραφή
Ο Ρομπέν των Χαμένων Θαυμάτων»
Υ.Γ. 1: «Η ζωή είναι μια ξένη γλώσσα. Όλοι οι άνθρωποι την προφέρουν λάθος» Christopher Morley
Υ.Γ. 2: «Να την μεταφράσουμε δίνοντας της την αξία που της πρέπει» Ρομπέν