Αν αφήσουμε τη ψυχή μας να ταξιδέψει στις γειτονιές του τότε… Τη σκέψη μας να περπατήσει στης ιστορίας τα δύσβατα τα μονοπάτια… Τότε που η γη ήταν σπαρμένη με κατακόκκινα σαν αίμα λουλούδια… Τότε που το καλοκαίρι μύριζε φωτιά και θάνατο… Τότε που τα τραγούδια δεν μιλούσαν για αγάπη μα για λευτεριά…Τότε που ο τρόμος φώλιαζε στον νου και στη ψυχή μας… Τότε που κάποιοι πιο γενναίοι τόλμησαν… Με όπλα το καθαρό τους βλέμμα, το πάθος τους για λευτεριά, την αγάπη τους για την αλήθεια.

Τότε που τα ματωμένα πρόσωπα φάνταζαν πιο λαμπερά και από τον ήλιο, πιο καυτά και  από τη φωτιά, πιο αληθινά και από την αλήθεια…Κάπου εκεί, σε κάποιο σταυροδρόμι της ιστορίας θα ανακαλύψουμε και τον Βάσο Λυσσαρίδη. Κάπου εκεί θα μπορέσουμε να σφίξουμε το χέρι του γιατρού. Κάπου εκεί θα μπορέσουμε να ψηλαφίσουμε, στο πρόσωπό του, τις χαρακιές του πόνου μας, να αφουγκραστούμε τις λέξεις της ποίησης που βγαίνουν κατευθείαν από τη ψυχή του και μιλούν με απλότητα στη δική μας,  να γεμίσουμε τα μάτια μας με το φως των χρωμάτων του. Και ναι,  εκεί, στο καθαρό του βλέμμα, θα συναντήσουμε ξανά την ιστορία μας! Γραμμένη με το δικό του χέρι. Και εκείνος; Απλά και καταδεκτικά όπως πάντα θα μας καλωσορίσει και θα μας καλέσει να πορευτούμε ξανά μαζί, όχι ως αρχηγός και οδηγός αλλά ως συνοδοιπόρος.

Συναντιόμαστε ξανά σήμερα, ανήμερα της κηδείας του, με τις  φτωχές λέξεις που καταγράφω, μέσα στην απλότητα της ποίησης και της ζωγραφικής του, ακολουθώντας τα ίχνη που άφησε ανεξίτηλα η πολιτική του πορεία,   για να τιμήσουμε έναν απλό και καταδεκτικό δημιουργό, μια σπουδαία πολιτική φυσιογνωμία. Οι φοιτητικές του αναζητήσεις, οι πολιτικοί του προβληματισμοί, η αγάπη του για τον τόπο του, η αγωνία του για τη δημοκρατία, την ελευθερία και τον σοσιαλισμό δεν του άφησαν άλλη επιλογή από το να στραφεί στη μάχιμη πολιτική και να αγωνιστεί εντός και εκτός Κύπρου για το δικαίωμα των λαών στην ελευθερία, στη Δημοκρατία και στην αυτοδιάθεση.

Ήταν όμως εποχές που η αλήθεια είχε κόστος αίματος. Όποιος τολμούσε να τη δηλώσει και να διεκδικήσει το δικαίωμα μέσα σε μια δημοκρατική πολιτεία να πολιτεύεται για το καλό του λαού, έπρεπε να διαγραφεί από τον πολιτικό χάρτη. Πολύ πιο εύκολα αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί αν έφευγε και από τη ζωή. Το ότι πρωτοστάτησε στην αντίσταση ενάντια στο πραξικόπημα και το μεταπραξηκόπημα δεν μπορούσε να περάσει έτσι. Δεν ήταν βλέπετε εποχή για ηρωισμούς:

30 Αυγούστου 1974, 9.00 το πρωί, «Δολοφονική απόπειρα εναντίον του αρχηγού του σοσιαλιστικού κόμματος ΕΔΕΚ. Ο Βάσος Λυσσαρίδης τραυματίζεται. Ο οδηγός του αυτοκινήτου Δώρος Λοϊζου, καθηγητής, ποιητής, και οργανωτικός γραμματέας της νεολαίας του σοσιαλιστικού κόμματος, σκοτώνεται»

Γράφει: Μου είπαν, είσαι μικρός, αν κάνεις άλλο ένα βήμα θα σε αφανίσουν

Είπα: Αν δεν το κάνω θα είμαι ακόμα πιο μικρός

Και το έκανε. Και συνέχισε να το κάνει έκτοτε. Και για τα μικρά και για τα μεγάλα, για να μπορεί σήμερα να δηλώνει χωρίς κανένα δισταγμό:

«Κάλλιο παιδί μου να πορεύεσαι με πίκρα

Την πίκρα ενός οράματος που ξέφυγε

Παρά τη γλύκα μιας ανώφελης φυγής»

Έμεινε μέχρι το τέλος αγονάτιστος, να πορεύεται μπροστάρης στους αγώνες του λαού μας.

Για τον Βάσο Λυσσαρίδη πολιτική και ποίηση πάνε μαζί. Η ποίηση είναι συνειδητά μια καθαρά πολιτική πράξη. Στην ερώτηση ποιοι είναι τελικά εκείνοι που αλλάζουν τον κόσμο, οι ποιητές ή τα κόμματα, απαντά με τη σωρεία των ποιημάτων του και με την ακατάπαυστη και έντονη παρουσία του στα κοινά. Ίσως τελικά εκείνοι που αλλάζουν τον κόσμο να είναι οι ποιητές πολιτικοί:

Γιατί έχουν βλέμμα καθαρό και βλέπουν την αλήθεια πίσω από την εικόνα.

Γιατί έχουν το πάθος να αλλάξουν τις στρεβλώσεις της εικόνας.

Γιατί αγωνίζονται μέχρι να μην είναι άλλο μπορετό.

Γιατί, όπως χαρακτηριστικά μας δήλωσε πολλές φορές, «κάθε φορά που προσφέρεις, το χρέος σου μεγαλώνει»

Ως ζωγράφος δεν επιχείρησε να αλλάξει τον κόσμο. Σίγουρα δεν επιχειρούμε να αλλάξουμε ό,τι αγαπάμε, και τον αγάπησε τον τόπο του βαθιά, γιατί είναι κομμάτι, προέκταση της αδούλωτης ελληνικής ψυχής του

Με τα χρώματα του, κυρίως ακουαρέλες, αφού  η ρευστότητα και η ταχύτητα του νερού του ταιριάζει ψυχοσυνθεσιακά, γιατί το νερό κάνει κύκλους όπως ο τόπος και οι άνθρωποι του, κατορθώνει, ξανά και ξανά, να αποτυπώνει τον τόπο και τον άνθρωπο με ένα συγκλονιστικό ρεαλισμό που καταγράφει και τη στιγμή και την πορεία στον χρόνο. Αποτυπώνει με απόλυτη ειλικρίνεια τα αισθήματα που γεννιούνται όταν ατενίζει ό,τι αγάπησε και πόνεσε. Δεν είναι τυχαίο που στους πίνακες του βλέπουμε τα χαμηλά σπιτάκια, τα εκκλησάκια, τα δέντρα, τα λουλούδια να συναντούν τους ανθρώπους, ενεργούς διαδηλωτές που αγωνίζονται για ελευθερία και κοινωνική δικαιοσύνη.

Για τον γιατρό, ο άνθρωπος είναι ο τόπος του και την ίδια ώρα ο τόπος είναι ο άνθρωπος, υπερκαθορίζοντας ο ένας το άλλο. Η ποίησή του πότε πικρή, καυτηριάζει τα κακώς κείμενα, πότε λουσμένη στο φως οραματίζεται το μέλλον. Μας ταξιδεύει με την ποίησή του από την Κερύνεια και τη Λάπηθο, στις Θερμοπύλες και στο Χάνι της Γραβιάς. Ξημεροβραδιάζεται με τον Λεωνίδα, τον Κολοκοτρώνη και τον Διάκο, με τον Αυξεντίου, τον γέρο-Μίχαλο και τον Δώρο. Ναι, κρατάνε  τσίλιες στα σταυροδρόμια της ιστορίας.

Για τον γιατρό, η ποίηση είναι φυλακισμένες λέξεις που στασιάζουν και σπάζουν τα τείχη της σιωπής και η ζωγραφική αποτύπωση χρωμάτων πάνω σε πάνινο καθρέφτη. Μοναχικός καβαλάρης στη σκεβρωμένη φεγγαροαχτίδα μιας βραδιάς, πορεύεται στον χρόνο, λουσμένος στο φως της αγάπης του για τον τόπο και τον άνθρωπο

Βάσος Λυσσαρίδης

Ο πολιτικός,

Ο ποιητής,

Ο ζωγράφος

Ο άνθρωπος

Γιατρέ μας, ευχαριστούμε, που υπήρξες, που υπάρχεις και που θα συνεχίσεις να υπάρχεις…

Αιωνία σου η μνήμη. Καλό παράδεισο.

Υπογραφή

Ο Ρομπέν των Χαμένων Θαυμάτων

Υ.Γ.1 : « Οι ιδέες δεν δολοφονούνται» Β. Λυσσαρίδης

Y.Γ.2: … Ούτε και πεθαίνουν.