Ελευθερία στην έκφραση εν καιρώ πανδημίας. Δικαίωμα στη διαφωνία

Ερώτημα του τύπου να ζει κανείς ή να μην ζει; Μεγάλε Σαίξπηρ! Υποκλίνομαι. Ναι, οι προβληματισμοί των άκρων είναι εκείνοι που στην τελική σε βοηθούν να βρεις το μέτρο και την απάντηση. Να εκφράζεται ελεύθερα κανείς ή να μην εκφράζεται; Να λέει ελεύθερα εκείνο που πιστεύει; Να λέει ελεύθερα και εκείνο που δεν πιστεύει; Να συνυπολογίζει την περιρρέουσα ατμόσφαιρα και το πιθανό κόστος από τη διατύπωση άποψης; Αξίζουν οι ιδέες του για να ακουστούν; Συνεισφέρουν στην οικοδόμηση της νέας τάξης πραγμάτων; Οδηγούν τον άνθρωπο και τον κόσμο ένα βήμα παραπέρα; Τον κάνουν καλύτερο; Πιο δίκαιο, πιο ηθικό, πιο δημοκρατικό; Μπορεί κάποιος να λέει ό,τι του κατεβεί στα πλαίσια της ελευθερίας στην έκφραση; Θα πρέπει την ώρα που ελεύθερα εκφράζεται να σέβεται ταυτόχρονα και την άποψη του άλλου ο οποίος έχει και εκείνος το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση; Μήπως διεκδικούμε το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση μόνο για τη δική μας έκφραση; Θα έπρεπε η έκφραση να έχει δεοντολογία; Το δικαίωμα του συναθροίζεσθαι για να διαδηλώσεις ελεύθερα τις απόψεις σου βρίσκεται πάνω από τα υγειονομικά πρωτόκολλα; Είναι μήπως αφορμή τα πρωτόκολλα για καταστολή της ελευθερίας έκφρασης; Δικαιολογούν τα πρωτόκολλα και οι πιθανές προκλήσεις τη βία που σαφέστατα ασκήθηκε στη διαδήλωση της περασμένης βδομάδας; Θα δικαιολογήσουν πιθανή βία που θα ασκηθεί στη νέα πορεία που έχει εξαγγελθεί για σήμερα;

Ελευθερία της έκφρασης λοιπόν το ερώτημά μας εν καιρώ πανδημίας.

Και δεν αναφέρομαι  μόνο στην πανδημία του κορωνοϊού. Αυτή με ανησυχεί το λιγότερο. Τα εμβόλια άρχισαν να αποδίδουν, τα ποσοστά ανοσίας ανεβαίνουν και η ανοσία της αγέλης που είναι και το ζητούμενο πλησιάζει. Το  ότι γίναμε αγέλη είναι που με ανησυχεί. Μια αγέλη που ακολουθεί τη ροή, τους επικεφαλείς, τις συνήθειες χρόνων… Χωρίς σκέψη, απροβλημάτιστα. Μια αγέλη που μετατρέπεται σε όχλο, ο οποίος εννοείται πως άγεται και φέρεται. 

Αναφέρομαι και στην πανδημία της διαπλοκής και της διαφθοράς. Αναφέρομαι και στην πανδημία των εγκλημάτων βίας, της σεξουαλική κακοποίησης, της σεξουαλικής παρενόχλησης. Αναφέρομαι και στην πανδημία των ψεμάτων που ακούμε από στόματα και επίσημα και ανεπίσημα. Αναφέρομαι και στην πανδημία της στέρησης ελευθεριών κάτω από τη δαμόκλειο σπάθη της διασφάλισης της υγείας και της ζωής. Αναφέρομαι και στην πανδημία του εγκλεισμού.

Θα διεκδικήσω το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση άποψης στο πιο πάνω ερώτημα και αναρωτιέμαι πόσοι θα την σεβαστούν αν διαφωνούν μαζί μου. Το δικαίωμα στη διαφωνία ειδικά αν η άποψη παρεκκλίνει από την επικρατούσα άποψη, από την άποψη της πλειοψηφίας. Πόσο μάλλον αν το θέμα είναι αμφιλεγόμενο,  άρα συναισθηματικά φορτισμένο, άρα εκρηκτικό. Η διαφωνία και ο σεβασμός της είναι όμως ο ακρογωνιαίος λίθος της ελευθερίας της έκφρασης. Διεκδικώ το δικαίωμα σου στην ελεύθερη έκφραση,  για να διαφωνήσεις μαζί μου! Αυτό είναι διαχρονικά το ζητούμενο.

Το ότι ο εγκλεισμός και τα lock down και τα διατάγματα σε παγκόσμιο επίπεδο προσκρούουν στις ατομικές ελευθερίες και στα ανθρώπινα δικαιώματα είναι αναμφισβήτητο και είναι ταυτόχρονα και ένα οικουμενικό φαινόμενο. Το ότι οι αρνητές έχουν δικαίωμα να διατυπώνουν την άποψη τους και να γίνεται σεβαστή είναι ένα θέμα. Η αμφισβήτηση επιστημονικών δεδομένων όμως και οι θεωρίες συνομωσίας είναι κάτι άλλο. Λάθη; Πάμπολλα! Σκοτεινές σελίδες; Άλλες τόσες. Αλλαγές πλεύσης; Πολλές. Συμφέροντα; Απύθμενα. Το κόστος όμως  της όποιας ανθρώπινης ζωής χαθεί, στην όποια ηλικία, με όποια υποκείμενα νοσήματα, γιατί εγώ επιλέγω χωρίς σεβασμό στη ζωή του άλλου να δηλώνω αρνητής,   ανυπολόγιστα εγκληματικό.

Να αναλάβει ο καθείς μας την ευθύνη των πράξεων και των παραλείψεων του και να μην κρύβεται πίσω από το δάκτυλό του. Όταν η ανθρώπινη ζωή που θα χαθεί θα είναι δικού του ανθρώπου ας κοιτάξει στα μάτια τους οικείους του και ας πει, εγώ υπήρξα ενεργός αρνητής. Τέλος.

Εννοείται πως καμία ανοχή δεν πρέπει να υπάρξει για τη βία την κρατική. Την αστυνομική. Ο έφηβος, ο όχλος, τα μανταρίνια, οι πέτρες, η όποια ανοησία, η όποια βρισιά η όποια πρόκληση  δεν δικαιολογούν από το κράτος την όποια παρέμβαση αφήνει πληγές και πληγωμένους.

Για να μην χαθεί και το θαύμα της ελεύθερης διατύπωσης άποψης, ακόμη και σε ειρηνικές διαδηλώσεις με μικρές, ή και μεγαλύτερες παραβάσεις των διαταγμάτων, ας αφήσουμε την διαφωνία να διατυπωθεί δυνατά και καθαρά. Μετά; Να αναστοχαστούμε! Να επαναδιατυπώσουμε! Να αναθεωρήσουμε! Αυτό σημαίνει σεβασμός στην αντίθετη άποψη. Αυτό είναι το μεγαλείο όσων έχουν εξουσία.

Ο Ρομπέν των Χαμένων Θαυμάτων

Υ.Γ.: Ελευθερία είναι το δικαίωμα να λες στους ανθρώπους αυτό που δεν θέλουν ν’ ακούσουν.

George Orwell, 1903-1950, Βρετανός συγγραφέας