Με αφορμή τα διάφορα που είδαν το φως της δημοσιότητας, σε σχέση με τους ανεξεταστέους και τις ιδιαίτερες τους ανάγκες, τις τελευταίες μέρες, προβληματίστηκα, αν και ως Ρομπέν των χαμένων θαυμάτων η ειδικότητα μου είναι τα θαύματα και όχι η εκπαίδευση.
Στην αρχή, είπα να μην μιλήσω για ένα θέμα για το οποίο δεν γνωρίζω πολλά αλλά όταν το σκέφτηκα καλύτερα άλλαξα γνώμη. Και εξηγώ. Είμαι σίγουρος πως συμφωνείτε μαζί μου πως η εκπαίδευση δεν είναι τίποτα άλλο από ένα θαύμα. Κάποτε επιτελείται και σε αλλάζει, σε μεταμορφώνει, σε ωθεί στα μεγάλα και στα υψηλά και ενίοτε σε καταβαραθρώνει, σε απογυμνώνει, σε ισοπεδώνει, σε εξευτελίζει και άλλα τέτοια «όμορφα» πολλά.
Βγαίνουν τα αποτελέσματα λοιπόν μετά τον δύσκολο δρόμο των εξετάσεων. Με μια ύλη βουνό και ένα βαθμό δυσκολίας ο οποίος ολοένα και αυξάνεται, σε ζητήματα τα οποία αποτύχαμε να νοηματοδοτήσουμε, άρα κανένα κίνητρο μάθησης δεν δημιουργούν. Εκπαίδευση, θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος, δεν είναι μόνο η επιτυχία στις εξετάσεις και ας διδάσκουμε εν τέλει με επικέντρωση στο εξεταστικό δοκίμιο- αλλά αυτή είναι μια άλλη ιστορία.
Ας επικεντρωθούμε όμως στο θαύμα που λέγαμε. Κάθε παιδί μπαίνοντας στον κύκλο της εκπαίδευσης πιστεύει στο θαύμα. Πιστεύει πως μέσα από τη φοίτησή του, 14+ χρόνια στο εκπαιδευτικό σύστημα, θα μπορέσει να γίνει άξιος, ικανός, κριτικά σκεπτόμενος, παραγωγικός, δημιουργικός, ευτυχισμένος και πετυχημένος πολίτης. Στο ίδιο θαύμα πιστεύουν και οι γονείς του, αλλά και όσοι ασχολούνται, σχεδιάζουν, αναμορφώνουν, εμβολιάζουν, εμπλουτίζουν το εκπαιδευτικό σύστημα. Στο ίδιο θαύμα επενδύουν όλες οι χώρες, όλοι όσοι οραματίζονται το μέλλον, όλοι όσοι σχεδιάζουν την οικονομία.
Αγνοούν (σκόπιμα) όμως όλοι αυτοί πως η αποτυχία σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα δεν αφορά σε εκείνον που αποτυγχάνει αλλά στο ίδιο το σύστημα. Αγνοούν ακόμη πως το κόστος της αποτυχίας στο ίδιο το σύστημα επιστρέφει και αυξάνει τις δαπάνες του κράτους μακροπρόθεσμα. Αν κάποιος αποτύχει στο σχολείο και βρεθεί εκτοπισμένος από την ενεργό ζωή, πόσο μάλλον να καταλήξει σε εγκλεισμό, το κόστος μακροπρόθεσμα, φτάνει το εκατομμύριο. Έτσι λένε οι διεθνείς έρευνες τις οποίες συχνά-πυκνά επικαλούμαστε!
Η στήριξη των ειδικών αναγκών και η διαχείριση της σχολικής αποτυχίας που εννοείται πως οδηγεί και στην παραβατικότητα, είναι λοιπόν και ζητούμενο και απαίτηση στα πλαίσια την δικαιοσύνης στην πρόσβαση στην εκπαίδευση και του δικαιώματος στη μάθηση. Για να μην τους χάσουμε πρέπει να τους φροντίσουμε, να τους αγκαλιάσουμε, να τους στηρίξουμε να φροντίσουμε να αυξήσουμε την ψυχική ανθεκτικότητά τους, να καλύψουμε περιβαλλοντικά κενά ή και ζητήματα μαθησιακών και άλλων δυσλειτουργιών.
Την ίδια ώρα θα πρέπει η εκπαίδευση να επενδύει και στους άριστους. Γιατί οι άριστοι είναι η κινητήριος δύναμη και της αλλαγής και της καινοτομίας και της δημιουργικότητας. Είναι τα μυαλά που θα ωθήσουν την χώρα μας μπροστά. Citius, Altius, Fortius (Πιο Γρήγορα, Πιο Ψηλά, Πιο Δυνατά).
Ταυτόχρονα θα πρέπει να ασχοληθούμε σοβαρά και με τη μεγάλη μάζα του πληθυσμού η οποία κρύβει ταλέντα και ειδικές ικανότητες και θα πρέπει να τους βγάλουμε τον καλύτερο τους εαυτό και να τους σπρώξουμε να φτάσουν στα όριά τους για να ανακαλύψουν ποιοι είναι και ποιοι θέλουν να γίνουν. Να τους δημιουργήσουμε το κίνητρο της προσφοράς και της συμμετοχής στο κοινωνικό γίγνεσθαι.
Απλά πραγματάκια! Σωστά; Με ένα εκπαιδευτικό σύστημα εξετασιοκεντρικό και επικεντρωμένο στην ύλη. Με ένα αναλυτικό πρόγραμμα που αφήνει τη δυνατότητα και την ευθύνη της διαφοροποίησης στον εκπαιδευτικό της τάξης ή του μαθήματος. Με ένα μόνο τύπο απολυτηρίου- στον οποίο αλήθεια πώς να χωρέσει το παιδί με σύνδρομα, το παιδί με διαγνωσμένες ειδικές μαθησιακές ή και άλλες δυσκολίες; Χωρίς βιώσιμες πολυθεματικές ομάδες στήριξης στα σχολεία – γιατί ναι μεν ο θεσμός υπάρχει πόσο βάρος όμως μπορεί να αντέξει χωρίς να καταρρεύσει;
Ευκολάκι! Και κάθε φορά που συμβαίνει κάτι αγωνιούμε και διαρρηγνύουμε τα ιμάτιά μας και…
…απλώς θυμίζω πως έρχονται και τα αποτελέσματα της Timss και της PISA και τότε η εκπαίδευση θα πάρει κυριολεκτικά για ακόμη μια φορά φωτιά…
Υπογραφή: Ρομπέν των Χαμένων Θαυμάτων
Υ.Γ. Να πιστέψουμε ξανά στο χαμένο θαύμα της Εκπαίδευσης. Να χαλάσουμε. Για να μπορέσουμε να ξανακτίσουμε.